Hip-Hop dla opornych

Autor: Paweł "Pitzo" Mazur
28 września 2013 o 14:47

Kultura Hip-Hop narodziła się w latach 70tych. Kolebką jest Południowy Bronx, dzielnica Nowego Jorku. Zanim to niemalże rewolucyjne zjawisko zostało usystematyzowane i w pewien sposób ukonstytuowane oficjalną nazwą, ludzie spontanicznie rozwijali poszczególne formy specyficznej i wyjątkowej ekspresji twórczej – muzyka (DjeiMC's), graffiti i taniec (oryginalnie Breaking). Esencją hip-hopu jest dobra zabawa (peace, love , unity and havingfun), oraz z czasem konfrontacja (battle). Od samego początku hip-hop był zjawiskiem społecznym – dla przytłoczonych realiami biednego spalonego Bronxu dzieciaków, stał się jedyną barwną alternatywą.

Na imprezach organizowanych przez legendarnego dja Kool Herca spotykali się młodzi, starzy, a czasem członkowie zwalczających się gangów, które dosłowną konfrontację z użyciem przemocy fizycznej zastąpili bitwami hip-hopowymi ( na taniec, na graffiti,na mikrofony itd.).

Hip-hop niemal zawsze stał w opozycji do szarego, biednego świata, do bezdusznego systemu, a przez swoją twórczość łamał zastane schematy i konwencje. Z zabawy słowem rymowanym w celu rozgrzewania imprezy zrobiono suwerenną dyscyplinę sztuki, tudzież stały element popkultury (Rap), z urządzeń służących do odtwarzania muzyki uczyniono nowy niekonwencjonalny instrument (adaptery i sztuka djingu, z czasem turntablizm – z użyciem technik mogących uchodzić wówczas wręcz za niszczenie płyty, czyli scratch,którego twórcą jest GrandWizardTheodore), lakiery w sprayu stały się nowym narzędziem sztuki miejskiej, a rdzenny taniec hip-hopowy– Breaking postawił świat na głowie (dosłownie i w przenośni:)

Początkowo mogła to być tylko zabawa, ale bardzo szybko w hip-hopie odnaleziono możliwość głośnego wypowiedzenia się, opowiedzenia swojej historii, swojego zdania na temat otaczającego świata – w tekstach MC's obok stricte imprezowych „Clap Your Hands Everybody”(Kurtis Blow„The Breaks”) zaczęły pojawiać się bardziej społeczne „Don't push me cause I'm clouse to the Edge” (Grandmaster Flash and The Furious Five„The Message”)

Kiedy ostatecznie tacy ludzie jak Africa Bambaataa i Zulu Nation dostrzegli ogromny potencjał i siłę nośną tej młodej kultury, oficjalnie ujęli wszystko w jedną całość – HIP-HOP i zawarte w nim elementy, tj. Mcing, Djing, Graffiti, Breaking. Zwraca się również uwagę na inne ważne aspekty tej kultury (myśl, ideały, sposób życia) i dodaje się elementy tj, Wiedza i Moda.

Dzisiaj tak naprawdę trudno już zamknąć HIP-HOP w wyraźnych, jasno wyselekcjonowanych elementach i sektorach. Mamy przecież sztukę Beatboxu, mamy producentów muzyki hip-hopowej, mamy też działaczy, animatorów i organizatorów – nie ujmuje się ich oficjalnie w tzw Elementach, ale przecież nikt nie ma wątpliwości co do ich hip-hopowejtożsamości i charakteru. Podobnie te pierwotnie określone elementy nie są tak hermetyczne – muzyką hip-hopową nie jest tylko i wyłącznie Rap. Warto zastanowić się, do czego tańczyli pierwsi b-boys. Oldschoolowidje łamali dla nich bity i skreczowali na Jamesie Brownie. Przodkiem muzyki hip-hopowej jest funk i soul. A jeśli przodkiem, to można te gatunki śmiało połączyć w rodzinę. Tak więc mówiąc o muzyce hip-hopowej nie mamy na myśli jedynie Sugarhil Gang, Run DMC, Beastie Boys, czy później Tupaca. A skoro mowa o nim, jest to przykład ewolucji i ekspansji hip-hopu. Ta lokalna spontaniczna ekspresja eksploduje z czasem na cały świat, wcześniej jednak skonfrontuje się z podobnymi akcjami. Jeden z najwybitniejszych raperów, wspomniany wyżej Tupac Shakur, mimo iż urodził się w Nowym Jorku, zapisał się w historii jako reprezentant Zachodniego Wybrzeża. Właśnie tam, na WestCoast muzyka hip-hopowa adoptuje się tworząc specyficzny mix gangsterskiej tożsamości i mega-imprezowego brzmienia – G-Funk, z takimi reprezentantami jak Dr DRE, Warren G, NateDogg, SnoopDogg, DjQuick, ThaDoggPound, Luniz. Oczywiście nie jest to dogmat, bo z Kalifornii pochodzi też mnóstwo artystów brzmiących inaczej niż charakterystyczny Westside spod znaku bijącego w latach 90' szczyty list przebojów DeathRow – przykładem mogą być Jurassic Five, DilatedPeoples, Cali Agents,Souls of Mischief, The Pharcyde. Chodzi jedynie o to, że hip-hop zawędrował na drugą część potężnego kraju. Zachodnia strona nie pozostała jednak dłużna, bo w zamian zaoferowała coś równie wyjątkowego. Kalifornia to kolebka tanecznych stylów funkowych. Stąd pochodzi Popping (taniec z użyciem mocnego rytmicznego spięcia mięśni – Pop, połączonego z czasem z innymi stylami, tjBoogaloo, Waving, Robot itp) i Locking (energiczny taniec oparty na zatrzymywanych w rytm muzyki pozycjach – Lock) - style, które dla rdzennie hip-hopowegoBreakingu stały się jak Kuzyn. Do Kalifornii zawędrował Hip-hop, Kalifornia odwdzięczyła się Funkiem. W ten sposób rozpoczął się niejako nowy etap ewolucji i wymiany w tej sztuce. Na zachodzie pojawiają się wybitni b-boys, w boyowych ekipach zaczęli udzielać się popperzy i lockerzy ( w Nowym Jorku tworzy się specyficznie zmodyfikowana wersja poppingu – Electric Boogie)

Połączenie ze sobą tych form stało się tak mocne, że członkowie ekipy Electric Boogaloos na nowo redefiniują ich tożsamość, oddzielając niejako Popping i Locking od wschodniego Breakingu, ujmując je w kanon z nazwą Funk Styles.

Gatunki mają to do siebie, że oprócz wyodrębniania lubią te mutacje i fuzje. Tak stało się z tańcem hip-hopowym. Mówiąc hip-hop dance powinniśmy w pierwszej kolejności oddać szacunek wszystkim B-Boys i B-Girls. Nie możemy jednak zapominać, że Ci właśnie po skończonych bitwach i spalonych kołach chcieli najzwyczajniej w świecie poimprezować. Bujając się spontanicznie w rytm imprezowej muzyki ( słynny bauns;), robiąc popularnego wówczas Smurfa ( jeden z oldschoolowych ruchów tanecznych), czy Rocking, rozwijają nowy/stary aspekt tańca hip-hopowego – Party Dance. PARTY! A więc wracamy do korzeni – dobra zabawa, bez której taniec hip-hopowy jakby traci rację bytu. Temu zjawisku towarzyszy rozwój jednego z najpopularniejszych w latach 80 trendów muzycznych w USA – NewJack Swing (to gatunek muzyczny, nie taneczny, podobnie jak Hype to określenie wyjątkowo dobrego samopoczucia a nie odrębny taniec!), coś w rodzaju mieszanki Popu, Rapu, Dance. Idąc tym śladem, w klubach pojawia się coraz mniej stricte hip-hopowej czy funkowejmuzyki. Połamane bity zastępuje prosty, jednostajny, wywodzący się z Disco Rytm. Można było uznać to za niepokojące zjawisko, ale nie ma tego złego, bowiem w ten sposób narodził się House – muzycznie - ciekawa i energetyczna forma będąca kolejnym stadium w rozwoju tanecznej muzyki elektronicznej, tanecznie – bardzo inspirująca fuzja zastanych do tej pory form pod wpływem nowej muzyki.

I znowuż ta sama historia, człowiek ma to do siebie, że z każdą na Ziemi rzeczą lubi czasem pokombinować. Kiedy tancerze mieli już do dyspozycji tak bogatą gamę form, ruchów, stylów, połączonych w jedną specyficzną więź uwarunkowaną historią, pochodzeniem i charakterem, podjęli się mniej lub bardziej świadomej kompozycji tego wszystkiego w całość i tu mamy do czynienia z formą zwaną ogólnie freestyle dance, nie mylić z freestylowaniem w obrębie danego tańca.

I na tym nie koniec, bowiem przez kolejne lata dochodziło i wciąż dochodzi do nowych odkryć. Przykładem może być rewolucyjny KRUMPING, stworzony w latach 90' w LA przez TightEyeza. Kolejne „nowości”, takie jak Turfing, Flexing, potwierdzają, że historia STREET-DANCE wciąż jest pisana, a i ustalenie precyzyjnej daty powstania tez nie jest takie łatwe i oczywiste, bowiem wiele inspiracji dla tej sztuki można znaleźć w czasach, w jakich słowa funk czy hip-hop nawet nie istniały.

Jedno jest pewne – jednolitość nie idzie w parze ze zrozumieniem i charakterem tańca i kultury ulicznej. Podejmuje się wiele prób precyzyjnej lokalizacji i datowania poszczególnych wydarzeń, osób, punktów zwrotnych. Zdania bywają czasem podzielone. Hip-Hop to taka galeria postaci, miejsc, kultur. Oprócz Afroamerykanów ogromną rolę odegrali tu Latynosi (inspiracje latynoskimi tańcami), Jamajka (Dancehall, Kool Herc również pochodzi z Jamajki).

Każde miasto USA, a nawet dzielnice miast, mają swój oryginalny ruch, styl i smak. W końcu kultura ta dotarła na każdy kontynent. Dziś każdy kraj, może nawet miasto mają/powinny mieć swój udział, swój wkład poprzez szukanie swojej indywidualnej ekspresji, drogi, stylu, smaku.

Patrząc na historię całej tej kultury widzimy, że jest ona mimo wszystko dość jasno historycznie i ideowo określona, jednak nie sztywna i nie zamknięta. Pomijając zbyt rozległy aspekt filozoficzny i skupiając się na samej ekspresji twórczej, można by ją w zasadzie oprzeć na kilku słowach - „Styl, Flow, Oryginalność...” Od siebie dodałbym jedynie – prawdę, charakter i autentyczność.

Kończąc- ważnym aspektem tworzenia tej i w tej kulturze jest znajomość jej fundamentów. W przeciwnym wypadku zamiast szukać wszędzie, co jest pozytywna rzeczą, szukamy byle gdzie, co już pożyteczne nie jest.

I do najważniejszych elementów tej kultury zaliczyłbym ludzi – bo bez nich to wszystko nie miałoby sensu. Można robić mnóstwo rzeczy, nawet na mistrzowskim poziomie, ale w końcu – „Hip - Hop is not about what you do, Hip-Hop is about how You live”.

Top