Czy taniec sprawia, że jesteś mądrzejszy? Jak taniec może zapobiec demencji.

Tłumaczenie: B-Boy Jamnik
Oryginalny tekst: Dancing Makes You Smarter? How Dancing may Prevent Dementia
Dopisek od Jamnika: Demencja, zwana także otępieniem, jest przewlekłą postępującą chorobą mózgu. Charakteryzuje się spadkiem wszystkich wyższych funkcji poznawczych, takich jak pamięć, myślenie, osąd, orientacja, rozumienie, przetwarzanie danych, zdolność do uczenia się i wyrażania siebie.
W mediach krąży coraz popularniejsza teza, że taniec sprawia, iż jesteś mądrzejszy. W szczególności cytowane jest badanie, które wskazało, że starsi ludzie, którzy tańczą, często mają znacznie niższe ryzyko rozwoju demencji. Na pierwszy rzut oka mogę się zgodzić – ba! Oczywiście taniec sprawia, ze jesteś mądrzejszy! Mogę być nieco stronniczy, dlatego… postanowiłem przestudiować badania dokładniej.
Jak to zwykle bywa niektóre z danych statystycznych ukazujące się w mediach są złe, – ale okazuje się, że te badania rzeczywiście wypadły pozytywnie i zawierają kilka ciekawych informacji.
BADANIE
W badaniu oceniano seniorów w wieku 75 lat i więcej, którzy jeszcze nie mają rozwiniętych objawów demencji. Następnie obserwowano ich przez kolejne 20 lat. Przyglądano się działalności rozrywkowej oraz zdrowiu psychicznemu.
Zostali podzieleni na dwie grupy w zależności od sposobu spędzania wolnego czasu: „Działania poznawcze” (głownie za pomocą umysłu), takie jak gra w gry planszowe, czytanie, gra na instrumencie muzycznym, rozwiazywanie krzyżówek i dyskusje grupowe. Oraz „aktywność fizyczna” (głownie za pośrednictwem swojego ciała) takie jak taniec, wykonywanie prac domowych, chodzenie, wchodzenie po schodach, jazda na rowerze, pływanie, gry zespołowe, uczestniczenie w grupowych ćwiczeniach czy opieka nad dzieckiem.
Wyniki były ciekawe – wydaje się, ze „działania poznawcze” były związane z ogólnym spadkiem szans na rozwój demencji, ale w przypadku „aktywności fizycznej” tylko taniec był w stanie zmniejszyć szanse jej rozwoju. Również inne badania z 2009 roku wykazały taki sam wynik dla działań poznawczych. Osobiście uważam, że taniec może być połączeniem tych dwóch typów aktywności, – co by tłumaczyło jego niepowtarzalny wynik.
O jakim spadku procentowym mowa? Niektóre źródła na portalach medialnych podają informacje jakoby „taniec zmniejszał ryzyko demencji o 76%” wydaje mi się, że raz widziałem nawet „do 99%”. Nie do końca!
Statystyki stosowane w badaniu mogą być mylące (np. "współczynnik ryzyka") i są często błędnie interpretowane. Zamiast tego, spójrzmy na surowe dane:
- Było 339 starszych ludzi, którzy nie tańczyli zbyt często, u 99 z nich odnotowano rozwój demencji – mieli 29% szans na jej demencji.
- Jednakże 130 osób tańczyło często i tylko u 25 z nich odnotowano demencje - mieli 19 % szans na rozwój demencji.
- Dlatego często uprawiany taniec może zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji u starszych ludzi o 10 % (bezwzględne zmniejszenie ryzyka).
To całkiem imponujące!
Może nie jest to tak ekstrawagancki wynik jak krążący w mediach, lecz nadal zachęcający!
Lekcja 1: bądź sceptyczny wobec dużych liczb, które wyglądają zbyt dobrze by mogły być prawdziwe.
Lekcja 2: taniec wygląda na obiecujący sposób by zmniejszać ryzyko demencji!
WNIOSKI
Oczywiście z tego typu padanie nie możemy uważać przyczyny i skutku za pewność. Może być tez tak, ze ludzie, który wybierają taniec mogą być typem ludzi mniej podatnym na demencję. Może to być też typ ludzi, którzy są świadomi dobrego psychicznego i fizycznego samopoczucia. Ponadto taniec wymaga sporo koordynacji równowagi. Być może ich zdolności fizyczne i osobowość prowadzą zarówno to tańca jak i spadku prawdopodobieństwa demencji. Kto wie? Przyszłe badania powinny właściwie wdrożyć badania taneczne i sprawdzić czy rzeczywiście ma to znaczenie dla wszystkich a nie tylko dla tych, którzy sami zdecydowali się tańczyć. Mimo to badanie wypadło zachęcająco. Taniec z pewnością to unikalne połączenie ćwiczeń zarówno fizycznych jak i psychicznych z natury obejmujący komunikację społeczną oraz integrację wielu funkcji poznawczych (np. słuchanie muzyki). Jest bardzo prawdopodobne, że taniec jest czymś wyjątkowym nie tylko dla tancerza, ale dla człowieka jak całości. Może jestem lekko stronniczy, ale uważam, że bardziej to drugie.
Tak czy inaczej, uwielbiam tańczyć, więc mam zamiar robić to dalej tak długo, jak się da!
Źródła
1. Verghese J, Lipton RB, Katz MJ, Hall CB, Derby CA, Kuslansky G, Ambrose AF, Sliwinski M, & Buschke H (2003). Leisure activities and the risk of dementia in the elderly. The New England journal of medicine, 348 (25), 2508-16 PMID: 12815136
2.Akbaraly TN, Portet F, Fustinoni S, Dartigues JF, Artero S, Rouaud O, Touchon J, Ritchie K, & Berr C (2009). Leisure activities and the risk of dementia in the elderly: results from the Three-City Study. Neurology, 73 (11), 854-61 PMID: 19752452
3. Spruance SL, Reid JE, Grace M, & Samore M (2004). Hazard ratio in clinical trials. Antimicrobial agents and chemotherapy, 48 (8), 2787-92 PMID: 15273082